Turgutlu’nun
1600’lü yılların daha ilk yarısında gerek nüfus gerekse yapısal yönde hızlı bir
şekilde gelişmesinde, Gediz Nehri üzerine 2’inci Beyazit döneminde inşa edilen
ve kışında nehri geçmeye imkân sağlayan Kısmalı (Kız) Köprüsü’nün önemli bir
rolü de olmuştur. Turgutlu’nun 5
km kadar kuzeyinde yer alan bu büyük köprü nedeniyle
Turgutlu uzun bir süre “köprübaşı” yerleşmesi özelliğini kazanmıştır. Bunun
yanında bu yüzyılın başından itibaren İzmir’in de önemli bir ekonomik bir
merkez haline gelmesi ve özellikle İran ipeğinin Avrupa’ya ihraç edildiği bir
liman olarak ortaya çıkması bu ticaret yolu üzerinde bulunan Turgutlu’nun özellikle
nüfus yönüyle daha hızlı bir şekilde büyümesine olanak sağlamıştır.
Bu
dönemde Turgutlu’nun yeni göçlerle nüfusunun sürekli artması İstanbul’unda
dikkatini çekmiş olmalı ki Anadolu Beyler Beyisi tarafından 22 Şubat 1651
tarihinde Turgutlu Naibi’ne bir ferman gönderilir. Fermanda; bazı ailelerin
yerlerini terk ederek Turgutlu’ya gelip yerleştikleri, gerekli tedbirin
alınması istendiğinde, Turgutlu zabitinin gelenlerin Turgutlu reayasından
oldukları gerekçesiyle onlarla ilgili gerekli tedbiri almadığı belirtilip,
Turgutlu’ya olan göçlerin durdurulması istenir.
Bu tarihlerde padişah hasları içinde yer alan Turudlu
Köyü, 3’üncü Mehmet döneminde (1595 -1603) Valide Sultanların hassına tahsis
edilir.
1659 yılına gelindiğinde Turgutlu’da yeni
üç mahalle daha kurulur. Böylece mahalle sayısı 8’e yükselmiştir. Bu
mahalleler: Cami –i Atik, Cami-i Cedit (bu günkü İstiklal Mh), Çömlekçi, Menteş
Baba ( bu günkü Bozkurt Mh.), Orta, Sinancık (Sinan), Yenice, Zeytüncük (bu
günkü Altay Mh.)’dür. Bu mahallelerde ki toplam hane satısı 1.185 olup tahmini
nüfus miktarı en az 7500 kişi civarındadır. Turgutlu’da ki bu nüfus artışının
nedeni, tabii nüfus artışı yanında göç yoluyla gelenlerinde etkin olduğu
söylenebilir. Turgutlu’ya doğru yapılan göçlerin sebebi, eşkıya baskınları, o
dönemde revaçta olan salgın hastalıklar etkili olmuştur. Bu göçler çoğunlukla
Turgutlu’ya yakın köy ve kaza merkezlerinden olmuştur.
Kaynakça:
- Şenol
Çelik, “1659/1660 (H.1070- 1071)Tarihli Avarız Defterine Göre XVII. Yüzyıl
Ortalarında Turgutlu Kazası”, Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, S. 16,
İstanbul 2007, s. 33-66.
- Feridun
M. Emecen, “Bir Osmanlı Kasabasının Kuruluşu ve Yükselişi Turgutlu (1500-1700),
- Doç. Dr. Mehmet GÜNAY. Şer’iyye
Sicillerine Göre XVII. Yüzyılda Turgutlu Kasabası. (Makale) Celal Bayar
Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü. Sosyal Bilimler Dergisi
Cilt:9, Sayı:2, Ekim 2011
- Doç. Dr. Mehmet Akif Ceylan. Marmara Coğrafyası Dergisi. 21, OCAK - 2010, S. 1- 26.
- Ferudun M. Emecen. XVI.
asırda Manisa Kazası. TTK, Ankara 1989, s
211.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder